Ավանդությունը ժողովրդական բանահյուսության ժանր

Ավանդությունը ժողովրդական բանավոր արձակի տեսակներից է:  Ավանդությունները կարճ, արձակ, տեղեկատու բնույթի զրույցներ ու հուշապատումներ են՝ տեղային նշանակություն ունեցող դեպքերի ու դեմքերի, բնական ու մշակութային առարկաների, երևույթների մասին, իրական կամ հրաշապատում բովանդակությամբ։ Բնույթով լինում են իրերի ու երևույթների ծագումը պատճառաբանող, անունները ստուգաբանող կամ Էլ պատմական անձանց որևէ արարք վիպող զրույցներ։

Ըստ այդմ ավանդությունները լինում են ստուգաբանական, բացատրական և վարքաբանական։ Տալիս են աշխարհագրական, պատմական, կենցաղային, կրոնական և այլ տեղեկություններ ու գիտելիքներ։ Լայն տարածում են գտել Նոյի տապանի, ՊրոմեթևսիԱլեքսանդր Մակեդոնացու, Լոխման հեքիմի, դոկտոր Ֆաուստի մասին ավանդությունները։ Հայ ժողովուրդը ևս ստեղծել է ազգային ավանդություններ ու ավանդական զրույցներ։ Դրանք արտացոլում են մեր ժողովրդի հնամենի հավատալիքները, հասարակական կյանքն ու կենցաղը, պատմական բախտորոշ իրադարձությունները։ Հայտնի են ՄհերիՄեսրոպ ՄաշտոցիՎարդան Մամիկոնյանիզորավար Անդրանիկի մասին ավանդությունները։ Կան նաև բազմաթիվ ավանդություններ՝ Հայկական լեռնաշխարհի տարբեր բնակավայրերի, պատմական հուշարձանների, աշխարհագրական տեղանունների մասին:

Առաջադրանքներ

1.Բլոգներում  տեղադրել Հայկական լեռնաշխարհի  պատմական հուշարձանների և աշխարհագրական տեղանունների մասին մեկական ավանդություն:

Վայոց Ձոր

Ժամանակին մի հարուստ իշխան իր հազարավոր անասուններով գալիս է այս գավառի արոտները։Ամբողջ ամառը նա լավ կերակրում է հոտերը։Վրա է հասնում խիստ ձմեռը։Վախեցած իշխանը կարգադրում է՝ անասուններին քշել տաք տեղեր։Սարերից իջնելիս մի ձորաբերանի մոտ,գիշերով սկսում է բուքը։Անասուններից շատերը խեղդվում են,մնացածներն էլ սոված են մնում։Իրար հետևից հիվանդանում ու մեռնում են նաև իշխանի տանեցինները։Հովիվներն ու նախրապանները փախչում են։Ձորաբերանին մնում է իշխանն իր հիվանդ կնոջ հետ։Կորցրած փրկվելու ամեն հույս՝ նա գլխին է տալիս և նայելով շրջապատի խոր ձորերին,աղաղակում է․<<Ախ,վա՜յ ձոր,ախ,վա՜յ ձոր>>։Այդ օրվանից էլ այս գավառի անունը մնում է Վայոց ձոր։

Նորավանք

Վարպետ Մոմիկը սիրահարվում է Սյունյաց իշխանի գեղեցիկ աղջկան։Աղջիկն էլ հավանում է Մոմիկին։Սյունյաց իշխանը կանչում է Մոմիկին և ասում․

<<Աղջիկս կտամ քեզ, եթե երեք տարում մի նոր գեղեցիկ վանք շինես ինձ համար>>։Երիտասարդ վարպետը ընդունում է իշխանի պայմանը և գործի անցնում։Ապառաժներից քարեր կտրելով ու տաշելով քիչ է մնում, որ որոշված ժամկետին ավարտի վանքի շինությունը։Իմանալով այդ,իշխանն ուղարկում է ծառային,որը տիրոջ հրամանով բարձրանալով վանքի գմբեթը,այնտեղից ցած է հրում Մոմիկին։Մոմիկի տաշած վերյին քարը շիրմաքար է դառնում նրա համար։

2.Թվարկիր հայ մանկագիրների ստեղծագործություններ, որոնց մեջ օգտագործված են ժողովրդական ավանդություններ:

Հովհաննես Թումանյան<<Փարվանա>>,<<Անբախտ վաճառականները>>,<<Աղավնու վանքը>>,

Ավետիք Իսահակյան<<Մայրը>>,<<Լեյլի ու մեջլում>>,<<Մոր սիրտը>>

3.Ինչպես են կոչվում հեղինակային գրական այն ստեղծագործությունները, որոնցում օգտագործված են ժողովրդական ավանդություններ ու զրույցներ:

Լեգենդներ և բալլադներ

4.Հայ հեղինակի որևէ չափածո բալլադ կամ լեգենդ արձակ շարադրիր:

Ավետիք Իսահակյան<<Մայրը>>

Այս ավանդավեպում մի պառավ մայր ապրում է իր որդու և հարսի հետ։Ամեն օր հարսը բողոքում է ամուսնուն,թե մայրը բեռ է իրենց վրա,ոտ ու ձեռից ընկած է,չի տեսնում,չի լսում,ամբողջ օրն ուտում,չի կշտանում։Ամուսնու առաջ պայման է դնում,եթե չտանի մորը կորցնի,ինքնը բոլորին կպատմի,որ ամուսին իրեն օր ու արև չի տալիս,սիրուհի ունի։Իսկ մայրն ամբողջ օրն աղոթքներ էր մրմնջում։Եվ մի օր էլ որդին ստիպված մորը պարկն է դնում,տանում է խոր ծմակում մի ծառի տակ թողնում։Երբ ետ է դառնում,լսում է մոր ձայնը․նա ասում է տղային,որ բարով գնա,ոտքը քարին չդիպչի,բայց պարկը վերցրու քեզ հետ,պարկը տանը պետք կգա։

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *